De brandweer werd enkele jaren geleden opgeschrikt door een aantal ernstige duikongevallen, waarvan drie met dodelijke afloop. De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid, de Arbeidsinspectie en de Onderzoeksraad voor Veiligheid hebben naar aanleiding hiervan diverse onderzoeken uitgevoerd. Deze hebben onder andere geleid tot een set van ‘urgente maatregelen’ waarmee de brandweerkorpsen aan de slag zijn gegaan om de veiligheid van het brandweerduiken te verbeteren. De aandacht voor de duiktaak bij bestuur en management van de brandweer was door de incidenten en onderzoeksrapporten zichtbaar vergroot. Mede in combinatie met kostenstijgingen door toenemende kwaliteitseisen aan personeel en techniek, leidde deze aandacht in steeds meer korpsen tot een herijking van de duiktaak. In diverse korpsen werd en wordt overwogen om maar geheel te stoppen met duiken.
Ruud Houdijk en Pieter van der Torn c.s. hebben in opdracht van Brandweer Nederland in 2010 een visie ontwikkeld voor het brandweerduiken, onder de titel “Waterongevallenbeheersing brandweer”. De focus van deze visie was het realiseren van veiligheid voor de burger en voor de brandweerman en -vrouw. Centrale discussiepunt was of – en zo ja: wie, wat, waar en hoe – de brandweer een taak heeft bij ‘natte’ risico’s. Het eerste deel van het visiedocument had tot doel om deze discussie te beslechten. Hoofdconclusie was dat er geen afgebakend beleidsterrein is, maar de brandweer zeker een maatschappelijke rol te vervullen heeft en deze rol het beste als netwerkmanager kan invullen.
Bij de verdere herbezinning op de ‘natte’ brandweertaken is algauw gebleken dat het ontbrak aan landelijk inzicht in het aantal ongevallen, succesvolle reddingen en de kosten van de natte taken. Om die reden is de visie geschreven voor de periode 2010-2014. Een van de eerste stappen was om de registraties op orde te krijgen, zodat beter inzicht in de situatie kan worden verkregen.
De visie paste nadrukkelijk binnen het grotere geheel van de Strategische Reis: ‘de brandweer over morgen’. De daarin voorgestane principes van een ‘risicobenadering’ en meer aandacht voor de ‘voorkant van de veiligheidsketen’ (risicobeheersing) zijn in deze visie toegepast en geconcretiseerd voor de waterongevallen. Deze visie ging voorts vergezeld van een separaat afwegingskader, waarmee bestuur en management van de brandweer de marsroute op regionale en lokale schaal konden implementeren.
