Thema 2 #GHOR2020: risicobeheersing

Maatschappelijke context

Hoe “nuchter” we ook proberen om te gaan met risico’s, als een ramp zich voordoet is de schuldvraag de eerste die wordt gesteld (na: hoeveel slachtoffers zijn er gevallen?). Allerhande rapporten zijn verschenen over risicoperceptie en risicocommunicatie. Kernvraag: hoe krijgen we tussen de oren dat een 100% veilige samenleving niet bestaat? Het zou mooi zijn als we hier als maatschappelijke tendens konden optekenen dat de risicoacceptatie onder de bevolking toeneemt. Er zijn echter slechts weinig tekenen die in die richting wijzen. Sowieso is risicoacceptatie niet de oplossing voor alles. In Nederland doen zich relatief weinig rampen voor en dat heeft een reden: we doen veel aan risicobeheersing. Nederland is echter niet “af”, verre van dat. Nederland is als geen ander land enorm verdicht, met heel veel risicovolle activiteiten en weinig tot geen afstand naar de omliggende bevolking. Als er iets gebeurd, dan zijn de externe effecten al snel heel groot. En de snelle technologische ontwikkeling brengt steeds weer nieuwe risico’s met zich mee, denk aan Liquid Natural Gas. Uit het hele palet van maatschappelijke ontwikkelingen willen we hier eentje eruit lichten die extra relevant is voor de opgave voor de GHOR in risicobeheersing. Het zal niet verbazen dat dit de decentralisatie van zorgtaken naar gemeenten is. Mensen worden meer aangesproken op zelfredzaamheid en kunnen minder aanspraak maken op zorg. Extramuralisatie (van ouderen, van psychiatrisch patiënten, van functiebeperkten) is sowieso al een langer lopende tendens. Koppel dit aan de toenemende faalkansen van vitale infrastructuren en je ziet een vraagstuk ontstaan: wat moet, kan en wil het lokale bestuur om de kwetsbaren in de samenleving te weerbaarder te maken tegen rampen en crises? Moeten ze het zelf maar uitzoeken of kan de GHOR handelingsperspectief bieden?