GHOR anno 2020

Waar staat de GHOR anno 2020? Waar zou zij moeten staan? Deze blog is het startpunt van een reeks over de toekomst van de GHOR, met als doel om een discussie in het veld aan te jagen.

De taakstelling van de GHOR wordt momenteel zowel landelijk als in veel regio’s tegen het licht gehouden. Landelijk wordt de doorontwikkeling van de Wet Veiligheidsregio’s (WVR) voorbereid. Hierbij heeft de reikwijdte van de wettelijke GHOR-taken nadrukkelijk de aandacht. Dit heeft onder andere te maken met de steeds verder uitkristalliserende verantwoordelijkheidsverdeling tussen het “openbaar bestuur” en de zorgketen. Ook in diverse regio’s is deze discussie extra actueel. Dit komt voort uit inhoudelijke overwegingen (waar zijn we nog van?), maar heeft zeer zeker ook een financiële aanleiding (bezuinigingsdruk). Regionaal treedt hierbij de reflex op om in een kerntakendiscussie de GHOR te spiegelen aan de bestaande wettelijke taakomschrijvingen. “Mag” de GHOR een bepaalde taak nog wel uitvoeren, of niet? Het feit dat deze regionale heroriëntatie gelijktijdig plaatsvindt met de landelijke herbezinning op diezelfde wetgeving, brengt een aantal risico’s met zich mee. Zo bestaat het risico dat regionaal nu taken worden geschrapt die in de herziene wetgeving toch blijven bestaan, opnieuw worden ingekleurd of – wie weet – zelfs alsnog wettelijk worden verankerd. Ook is het risico aanwezig dat de taakopvatting van de regio’s verder gaat divergeren, doordat verschillende uitleg aan de huidige en straks ook aan de herziene wet wordt gegeven. Zelfs bestaat het risico dat de herziening van de WVR een “self-fulfilling phophecy” wordt: vanuit de kerntakendiscussie ontstaat druk op een bepaalde uitleg van de huidige wetstekst, waardoor de wetgever bij de herformulering kiest voor een nóg krappere uitleg. Bij dit alles moet niet vergeten worden dat “de wet” altijd een versimpelde weergave is van de werkelijkheid. Dit geldt eens temeer voor de veiligheidsregio’s, omdat de WVR niet het beginpunt was, maar een wettelijke momentopname en compromis (!) in een al decennia lopende ontwikkeling van opeenvolgende wetten. Wat is in deze historische ontwikkeling dan nu de volgende stap?

Aanpak
Om de gesignaleerde risico’s tijdig te ondervangen, geloven wij in de noodzaak van een breed gevoerde velddiscussie op inhoud. Hiermee bedoelen wij dat de noodzaak om taken wel of niet op te pakken, primair moet worden beargumenteerd vanuit de maatschappelijke behoefte. “Wij” zijn Thérèse Claassen, Ruud Houdijk en Pieter van der Torn – verenigd in ITINERIS – en wij hebben elkaar gevonden in de wens om deze discussie aan te jagen. Al jarenlang zijn wij in dit veld in vele verschillende rollen actief geweest. Met de opgedane kennis en ervaring willen wij wat terugdoen voor het veld. Wij hebben daarom besloten met een aantal korte, opeenvolgende blogs het denken in het veld op gang te brengen en reacties van vakgenoten te ontlokken en de discussie op gang te brengen. De eerste blogs richten zich steeds specifiek op de ontleding van één taakveld van de GHOR. Op grond van deze deelanalyses geven wij tot slot in een afsluitende blog onze voorzet voor de gehele stip op de horizon voor 2020.

Deel deze blog